რა სხვაობაა პასკას, ხატისპურსა და კულიჩს შორის - საქართველოს გასტრონომიის ასოციაციის პრეზიდენტის განმარტება
აღდგომის მოახლოებისთანავე, სოციალურ ქსელში აქტიურად იწყება სხვადასხვა საკითხის განხილვა, მათ შორისაა: რომელია სწორი ფორმა - აღსდგა თუ აღდგა?, სააღდგომო სუფრის განუყოფელი ნაწილი პასკაა თუ ხატისპური და ა.შ.
საქართველოს გასტრონომიის ასოციაციის პრეზიდენტს დალი ცატავას, AMBEBI.GE-მ სწორედ სააღდგომო სუფრის მთავარ ატრიბუტთან დაკავშირებით სასაუბროდ მიმართა:
- საერთოდ, ბევრს ჰგონია, რომ გასტრონომიული კულტურის საკითხებზე საკუთარი აზრი უნდა გამოხატოს, მაგრამ რამდენად კომპეტენტურია ის, ამაზე არავინ ფიქრობს... ეს საგანი არც ჩვენს წინაპრებს, მშობლებს, ჩვენ არ გვისწავლია, ახალ თაობასაც არ აქვს ამ მიმართულებით ცოდნა.
"პური" საკულტო თემაა არა მარტო ქართულ კულტურაში, არამედ ზოგადსაკაცობრიო საკითხია. ჩვენს ქვეყანაში ქართველების 80% მართლმადიდებელი ქრისტიანია. ქრისტიანებს იცით, გვაქვს ლოცვა „მამაო ჩვენო“, სადაც არის ფრაზა - „პური ჩვენი არსობისა“, რაც პურს უკავშირდება...
ამის გარდა, ჩვენს კულტურაში დიდი ადგილი უკავია ნადიმის თემას, ტრაპეზს, პურობას, რასაც პურის გატეხვასაც ვარქმევთ, მაგალითად, ძუნწ ადამიანს პურძვირს ეძახიან, ხელგაშლილს - პურმარილიანს. ეს მულტიმედიური საგანია, ეთნოგრაფიულ ჩანაწერებს უნდა იცნობდე, იცოდე ფიზიკა, ქიმია, ანთროპოლოგია, გეოგრაფია, პოლიტიკა.
ფიზიკა რომაა საქმეში ჩართული, ამაზე მეტყველებს ის, რომ პური სხვადასხვანაირი წესით ცხვება - თონეში, კეცზე, ფურნეში, ქვაზე, ცეცხლზე. ამ საქმეში გეოგრაფიაც ერთვება, რადგნაც ხორბალი რომელი რეგიონიდანაა, ამასაც დიდი მნიშვნელობა აქვს.
- პასკა არის თუ არა მართლაც ხატისპური?
- პასკა სარიტუალო პურია, მაგრამ ხატისპური არ არის. არადა, სარიტუალო პურებში უამრავი სახეობა (ლიკან ლავაში, აგუნას პური, ლემზირები, კვიკვინები) გვქონდა.
ხატისპური, სახატო ქადაა, იგივე ტკბილი პური, რომელსაც მთაში აცხობდნენ. პურის სახეობებს სხვადასხვა ფუნქცია ჰქონდა დაკისრებული: სააღდგომო, საშობაო. მაგალითად, რაჭაში განატეხ პურს აცხობდნენ, ეს ის პურია, რომელიც ბოსელში შეჰქონდათ აღდგომის, შობის ღამეს, რაც დაკავშირებული იყო გამრავლებასთან. აღდგომაც ხომ გაზაფხულზე, ბუნიობის პერიოდშია, რაშიც ახალი სიცოცხლის დაწყება იგულისხმება.