პური - მავნებელი თუ სასარგებლო? როგორ ავარჩიოთ ხარისხიანი პური
ექიმების და დიეტოლოგების უმეტესობა თვლის, რომ ბევრი დაავადების წარმოშობა და განვითარება დაკავშირებულია სწორედ თეთრი პურის და უმაღლესი ხარისხის ფქვილის გამოყენებასთან. თუ გავითვალისწინებთ ჩვენს კვებით ჩვევებს, იმას რომ მიჩვეულები ვართ ყველაფრის პურთან ერთად ჭამას, ადვილი გასაგებია რას ეფუძნება მოსაზრება პურის მავნებლობის შესახებ. ადამიანებს, რომლებიც მუდმივად იყენებენ თეთრ პურს და უმაღლესი ხარისხის ფქვილისგან დამზადებულ ნაწარმს, ხშირად უვითარდებათ გულ-სისხლძარღვთა, კუჭ-ნაწლავის, ენდოკრინული და ონკოლოგიური დაავადებები.
კვლევების მიხედვით, იმ ქალებს რომელთა რაციონში თეთრი პური და უმაღლესი ხარისხის ფქვილისგან დამზადებული ნაწარმი ჭარბობდა, შაქრიანი დიაბეტი სამჯერ მეტად გამოუვლინდათ, ვიდრე იმ ქალებს, რომლებიც უჯრედისით მდიდარ და სწრაფი ნახშირწყლების ნაკლებად შემცველ პროდუქტებს მიირთმევდნენ. აღსანიშნავია, რომ დაავადების განვითარებაზე არანაირად არ იმოქმედა მემკვიდრეობითობამ, მოძრაობის აქტიურობამ და სხეულის მასამ – ყველაფერი დამოკიდებული იყო მხოლოდ კვების რაციონზე. მოკლედ რომ ვთქვათ, თეთრი პურის მუდმივი გამოყენება იწვევს ნახშირწყლების მიმოცვლის სერიოზულ დარღვევას, რომლის შედეგია მეორე ტიპის დიაბეტის განვითარება.
ხორბლის მარცვალი, რომლისგანაც მზადდება პური ორგანიზმისთვის აუცილებელ მინერალებს და ვიტამინებს შეიცავს, ის ფასეული მცენარეული ცილების წყაროა, მდიდარია უჯრედისით. თუმცა ჩვეულებრივ თეთრ პურში ამ ყველაფერს ვერ იპოვით, ამიტომ სხვა არჩევანის გაკეთება მოგიწევთ. თანამედროვე ტექნოლოგიური დამუშავებისას უმაღლესი ხარისხის ფქვილის მისაღებად მარცვალი ჯერ იფქვება, შემდეგ იცრება. მარცვლის წვრილად დაფქვა ანადგურებს მასში შემავალ ვიტამინებს, მინერალებს, ასევე უჯრედისის შემცველ გარსს და მარცვლის ჩანასახს, ამ დამუშავების შემდეგ რჩება მხოლოდ სახამებელი.
უხეშად დაფქვილ მარცვალშიც კი მხოლოდ 2,3% უჯრედისია შენარჩუნებული, ხოლო უმაღლესი ხარისხის ფქვილში კი სულ რაღაც 0,1%. სხვა სიტყვებით რომ ვთქვათ 100 გრამ ჩვეულებრივ პურში 0,1 გრამი უჯრედისია, ხოლო უხეშად დაფქვილი მარცვლისგან გამომცვარ პურში კი 2 გრამი.
ხორბლის დაფქვის შემდეგ იწყება მიღებული ნარჩენების გათეთრების პროცესი. თუ ოჯახურ პირობებში თავად დაფქვავთ ხორბალს, ნახავთ რომ მიღებული მასა სულაც არ იქნება ისეთი თეთრი და ქათქათა როგორც თეთრი ფქვილია, მას უფრო მუქი შეფერილობა ექნება. ამიტომ "უმაღლესი ხარისხის ფქვილის" მისაღებად ხდება დაფქვილი ხორბლის მასის გათეთრება.
როგორ თეთრდება ფქვილი?
ფქვილის გასათეთრებლად იყენებენ ქლორის დიოქსიდს, კალციუმის და ბენზოლის ზეჟანგს, აზოტის დიოქსიდს, ნატრიუმის პიროსულფიტს და სხვა ქიმიურ ნაერთებს. აღსანიშნავია, რომ ეს ნივთიერებები გამოიყენება სარეცხ ფხვნილებში და საყოფაცხოვრებო ქიმიაში გასათეთრებლად და დეზინფექციისათვის. ნაწილი ამ ნივთიერებებისა, რამდენიმე წლის წინ აკრძალული იქნა ევროკავშირის ქვეყნებში, როგორც ადამიანის ჯანმრთელობისათვის მავნებელი, თუმცა ნაწილი კვლავაც გამოიყენება ფქვილის გათეთრების ტექნოლოგიაში.
რა თქმა უნდა, ის "ქიმია", რომელიც პურის გათეთრების ტექნოლოგიაში დღეს გამოიყენება, იმ ნორმირებით შეიძლება ჯანმრთელობისათვის უსაფრთხოდ ჩაითვალოს, მაგრამ თუ გავითვალისწინებთ ჩვენი კვების კულტურას, რა სიხშირით და რაოდენობით მივირთმევთ ყოველდღიურად პურს და თეთრი ფქვილის ნაწარმს, ჯამური შედეგი არც ისე დამამშვიდებელი უნდა იყოს ჩვენი ჯანმრთელობისათვის.
თუმცა ეს ყველაფერი არ არის. უკვე პურის ცხობის პროცესში იყენებენ სხვადასხვა დანამატებს მისი გემოს, გარეგნული იერის და სამომხმარებლო ხარისხის გასაუმჯობესებლად. პურის ხმობის პროცესის შესანელებლად იყენებენ სპეციალურ ნივთიერებებს, რომლებიც ანელებენ მის ხმობას, იყენებენ დანამატებს, რომელებიც ინარჩუნებენ პურში ტენიანობას და აფერხებენ გამოშრობას, და ასევე კონსერვანტებს, რომლებიც პურის გულში ბაქტერიების და სოკოს გამრავლებას თრგუნავენ.
როგორ პურზე გავაჩეროთ არჩევანი?
პურის ამორჩევისას უპირატესობა უნდა მივანიჭოთ უხეშად დაღერღილი მარცვლისგან გამომცხვარ პურს. ასეთი პური სასარგებლოა ორგანიზმისათვის. უხეში დამუშავებით მიღებული ფქვილი ინარჩუნებს მარცვლის სასარგებლო თვისებებს, შენარჩუნებულია გარსი (ქატო) და ჩანასახი, ვიტამინები, მინერალები და უჯრედისი.
არსებობს ასევე ჭვავის, ხორბლის და შერეული (ჭვავი-ხორბლის) ტიპის პური.
ჭვავის პურს აცხობენ ჭვავის ფქვილისგან, მას აქვს მუქი გარსი და უფრო მუქი, წებოვანი და ნაკლებად ფოროვანი პურის გული, ვიდრე ხორბლის პურია. ჭვავის პური დიდი რაოდენობით უჯრედისს, მინერალურ მარილებს და ვიტამინებს შეიცავს. ჭვავის ფქვილი შეიცავს ორჯერ მეტ მაგნიუმს და კალიუმს, ვიდრე ხორბლის და 30%-ით მეტ რკინას. ჭვავის პურს გამოჰყავს შლაკები ორგანიზმიდან, აუმჯობესებს ნივთიერებათა ცვლას, კარგად მოქმედებს გულის მუშაობაზე და ახდენს ონკოლოგიური დაავადებების პროფილაქტიკას. ჭვავის პურის გამოყენება არაა რეკომენდირებული კუჭის წყლულის და მაღალი მჟავიანობისას. გარდა ამისა, მისი ყოველდღიური გამოყენება არც ჯანმრთელი ადამიანისათვის არაა სასარგებლო.
ამიტომ, უფრო მეტი პოპულარობით სარგებლობს "რუხი პური", რომლის მოსამზადებლად ჭვავის ფქვილი და ხორბალი გამოიყენება.
ხორბლის პური ქატოთი ყველაზე სასარგებლო პურია. ქატოს აქვს თვისება შთანთქოს ტოქსინები და ალერგენები, ხელს უწყობს იმუნიტეტის გაძლიერებას, ორგანიზმს საკმაო რაოდენობით უჯრედისით, ფასეული ცილებით და ვიტამინებით ამარაგებს. ადამიანები, რომლებიც მოიხმარენ ქატოს პურს, ნაკლებად ავადდებიან კუჭ-ნაწლავის დაავადებით, ჭარბი წონით და ათეროსკლეროზით, რადგან ეს პური შეიცავს საკმაო რაოდენობით ნიკოტინმჟავას (ნიაცინი), რომელიც სჭირდება ორგანიზმს ამ დაავადებების პროფილაქტიკისათვის.
თუმცა, მაღაზიაში არჩევანის გაკეთებისას, პურის გარეგნული მუქი ფერი სამწუხაროდ არ არის იმის გარანტია, რომ სასარგებლო ჭვავის პურს იძენთ: შესაძლოა ეს იგივე პროდუქტია რაც თეთრი პური, მხოლოდ საღებავ გარეული და გემოს არომატიზატორებით. ასე რომ სიფრთხილის გამოჩენა აქაც მოგიწევთ.
საუკეთესო გზა, რათა დარწმუნებული იყოთ მის ხარისხში სრულიად არის – თავად გამოაცხოთ პური.